Exchange Rates – What, Where and How? (Dutch Item)
| 09-12-2020 | Erna Erkens | treasuryXL |
De wisselkoers is de verhouding tussen twee munten. Een wisselkoers wordt gebruikt om de waarde van een munt uit te drukken in de waarde van een andere munt. Als die waarde verandert, verandert de wisselkoers. Elke munt is uniek en heeft een eigen waarde. Maar de waarde van iedere munt is niet gelijk. Bij internationaal handelen spelen de verschillende wisselkoersen een grote rol. Maar ook nationaal hebben wisselkoersen invloed op de binnenlandse economie. Wisselkoersen komen tot stand op de valutamarkt. De beweging en werking van die valutamarkt is daarom van groot belang voor overheden en centrale banken.
Wanneer krijgt u als ondernemer te maken met een wisselkoers?
Als u internationaal handelt in diensten of producten buiten de Eurozone heeft u te maken met vreemde valuta, wisselkoersen en een aantal andere zaken. Door deze zaken bent u een internationaal handelende ondernemer en krijgt u er extra financiële administratie bij.
Koopt u bijvoorbeeld kleding in bij een leverancier uit China die graag in Amerikaanse Dollars betaald wil worden, dan krijgt u te maken met de wisselkoers van de Euro tegen de Amerikaanse Dollar. Die wordt als EUR/USD aangeduid. Is de wisselkoers bijvoorbeeld 1.1200 voor één Euro, dan betekent dat dat 1.1200 Amerikaanse Dollars evenveel waard is als 1 Euro. Andersom heeft één Amerikaanse Dollar de waarde van 0.89285 EURO. Bij de inkoop van de kleding bij de leverancier uit China moet u er rekening mee houden dat de inkoop in Dollars betaald moet worden en dat de waarde van één Dollar niet gelijk is aan de waarde van één Euro.
Beïnvloeding wisselkoers
Net als op een gewone markt wordt de wisselkoers o.a. bepaald door vraag en aanbod. Is het aanbod hoger dan de vraag, dan zal de wisselkoers dalen en andersom. Is er bijvoorbeeld meer vraag naar de Amerikaanse Dollar dan dat er aanbod is, dan zal de wisselkoers van de Dollar stijgen (=lagere EUR/USD). Deze stijging wordt ook wel appreciatie (van de USD in dit geval) genoemd. En als de vraag naar USD lager is dan het aanbod noemen we dat depreciatie. Dan zal EUR/USD stijgen. Dan wordt de USD minder waard en de EUR meer waard.
De wisselkoers wordt niet alleen door vraag en aanbod beïnvloed. Ook kapitaalstromen tussen de verschillende landen hebben invloed. Als een Nederlands bedrijf gaat investeren in het buitenland, bijvoorbeeld de VS, komt er vraag naar Amerikaanse Dollars. De vraag naar dollars stijgt dus en daarmee wordt de USD sterker en dus zal de wisselkoers stijgen. In EUR/USD betekent dit een daling. In USD/EUR betekent dit een stijging. De beïnvloeding van vraag en aanbod van een munt zorgt ervoor dat een wisselkoers op de korte termijn erg in beweging kan zijn.
Wisselkoersen worden op de lange termijn o.a. bepaald door verwachtingen over reële interestvoeten. Als bijvoorbeeld de rente in Europa stijgt zullen wereldwijd beleggers hun geld (dat nu buiten Europa is gestald) op de rekening willen zetten in Europa. Om dit geld te stallen op een Europese rekening moeten ze hun geld omwisselen in Euro’s. Er ontstaat veel vraag naar Euro’s bij een groot aanbod van andere valuta. De koers van de Euro zal stijgen.
Marge op de Wisselkoers
Is het voor uw onderneming nodig om valuta te wisselen naar een andere muntsoort, dan betaalt u zelden de kale wisselkoers die banken onderling aan elkaar berekenen. Uw bank zal namelijk een marge berekenen.
Deze marge is vaak terug te vinden in de aan- en verkoopprijs van vreemde valuta. Zo kan uw bank aanbieden om Dollars te kopen voor 1.1200 Euro, maar te verkopen voor 1.1250 Euro. De marge tussen de aan- en verkoopkoers zal per valuta verschillen. Heeft een valuta een groot aandeel in het handelsverkeer, zoals bijvoorbeeld de Amerikaanse Dollar, dan zal de marge kleiner zijn.
Als u vaak vreemde valuta moet aan en verkopen dan is het een goed idee om een Vreemde valuta rekening te openen. Hier betaalt u dan misschien 80 Euro per jaar voor, maar dan kunt u zelf invloed uitoefenen op de marge die de bank berekent. Betalingen in vreemde valuta doen ten laste en ten gunste van de euro rekening kosten veel meer aan marge. Dan kan over 1 miljoen Euro wel meer dan 8.000 Euro verschil opleveren.
Vaste of zwevende wisselkoers
Op de valutamarkt is er een verschil tussen vaste en zwevende wisselkoersen. Verreweg de meeste wisselkoersen zijn zwevende of ook wel flexibele wisselkoersen. Deze wisselkoersen kunnen per seconde fluctueren, omdat ze worden beïnvloed door internationale handel.
In sommige gevallen worden wisselkoersen middels een overeenkomst tussen de twee landen vastgelegd en deze worden daardoor ook niet beïnvloed door internationale handel. Landen met een minder sterke economie die wel graag internationaal willen handelen willen vaak graag een vaste wisselkoers afspreken met de Dollar. Een dergelijke vaste wisselkoers is moeilijk vol te houden, omdat er een groot verschil met het bruto nationaal product, inflatie, rentestanden en handelsbalans kan voordoen. Grofweg kunnen we de volgende soorten wisselkoerssystemen van elkaar onderscheiden:
Zwevende wisselkoersen: De wisselkoers wordt bepaald door internationale handel; vraag en aanbod. Er is een grote onzekerheid voor de internationale handel, zogenaamde koersrisico’s.
Beheerst zwevende of managed floating wisselkoersen: Deze wisselkoersen worden wel beïnvloed door de internationale handel, maar ook de monetaire autoriteiten zijn actief op de valutamarkt. Zij proberen ongewenste schommelingen op te vangen door aan- of verkoop van de eigen munt. Ook zijn er valuta die in een bepaalde bandbreedte morgen fluctueren op 1 dag. Dit is bijvoorbeeld nog het geval bij de Chinese Yuan. Deze wisselkoersen zijn hierdoor iets minder onzeker voor de internationale handel.
Vaste wisselkoersen: Dit zijn koersen waarin de waarde van een valuta is afgestemd op de waarde van een andere valuta of een mandje van andere valuta’s, of aan een andere waardemaat, zoals goud. Dit maakt handel tussen twee landen waar deze valuta gelden, eenvoudiger en voorspelbaarder. Het systeem wordt vooral in kleine economieën waardevol geacht, naarmate het buitenlandse handelsverkeer een belangrijker percentage van het BNP uitmaakt. Het kan helpen om inflatie tegen te gaan, maar het kan ook een zwak monetair beleid aanwakkeren.
Vaste wisselkoersen met volledig gereglementeerd handels- en betalingssysteem: Bij deze wisselkoersen is de invloed van vraag en aanbod helemaal uitgesloten. De koers wordt door de overheid vastgelegd en staat helemaal los van de marktwerking. Hierdoor is de betalingsbalans altijd in evenwicht. Deze vorm van wisselkoersregimes komt alleen voor bij centraal geleide economieën. Denk hierbij aan Cuba, Noord-Korea, Vietnam, Laos.
De wisselkoers euro dollar (EUR/USD) of dollar euro (USD/EUR)
Een van de meest gebruikte wisselkoersen in Nederland is de wisselkoers van de Euro tegen de Dollar (EUR/USD) of andersom de Dollar tegen de Euro (USD/EUR). Deze wisselkoers geeft aan hoeveel Dollar je krijgt voor één Euro en andersom. Deze wisselkoers heeft veel impact op de internationale handel omdat deze continu in beweging is.
Een lagere Euro Dollar (EUR/USD) koers wil zeggen dat de USD duurder wordt. Dat betekent dat je minder kunt besteden op de Amerikaanse markt met hetzelfde bedrag in Euro’s. Hierdoor wordt het bijvoorbeeld voor consumenten duurder om in de VS rond te reizen tijdens een vakantie. Een hogere Euro Dollar (EUR/USD) koers levert juist weer kansen op omdat Amerikaanse goederen relatief goedkoper worden.
Het is daarom heel belangrijk om deze koers goed in de gaten te houden als u regelmatig producten van Amerikaanse bedrijven afneemt, dus importeert of producten aan Amerikaanse bedrijven verkoopt dus exporteert.
Op 4 januari 1999 is de Euro geïntroduceerd en was er voor het eerst een Euro Dollar wisselkoers. De introductiekoers startte op EUR/USD 1,1747 dollar in Sydney. Maar slechts 1,5 jaar later bereikte de Euro een historisch laagterecord door in oktober 2000 nog maar tegen 0.8230 Dollar gewisseld te kunnen worden. Het hoogtepunt is terug te vinden op medio juli 2008 met een waarde van 1,6038 Dollar. De gemiddelde koers van de EUR/USD ligt vanaf de invoering rond de 1.2000.
Wisselkoers Euro Britse Pond of Pond Euro
Na de vergelijking met de Dollar wordt in Nederland het Britse Pond als belangrijkste koers gezien voor het Internationaal Handelsverkeer. De koers staat voor de hoeveelheid Britse Ponden die u krijgt voor één Euro, ook wel aangeduid als EUR/GBP. Als u zaken doet met Britse bedrijven is het heel belangrijk om de EUR/GBP koers in de gaten te houden. Een hogere EUR/GBP koers zorgt ervoor dat als u exporteert naar het VK het GBP minder waard wordt. En dat uw producten of diensten minder geld opleveren. Een lagere EUR/GBP koers betekent dat u meer Euro’s moet betalen voor een bepaalde hoeveelheid Britse Ponden. Als u dus importeert uit het VK wordt het voor u duurder. Het is altijd goed om te zorgen dat uw winst of verlies niet bepaald wordt door een koersbeweging van het EUR/GBP. Door o.a. de Brexit heeft het EUR/GBP de afgelopen jaren veel bewogen.
De wisselkoers EUR/GBP werd in januari 1999 geïntroduceerd met een koers van EUR/GBP 0.7042. De laagste koers was ongeveer 0.5860 in oktober 2000 en de hoogste koers was ongeveer 0.9810 eind december 2008. Dit terwijl het 1 december nog 13 cent lager was met 0.8500.
De 10 meest verhandelde valutaparen wereldwijd
Wereldwijd zijn de volgende valuta de 10 meest verhandelde valutaparen:
- EUR/USD
- USD/JPY
- GBP/USD
- AUD/USD
- USD/CAD
- USD/CNY
- USD/CHF
- USD/HKD
- EUR/GBP
- USD/SGD
Valutarisico’s bij wisselkoersen
Bent u een internationaal handelend bedrijf, dan kunt u te maken krijgen met valutarisico. Afhankelijk van de wisselkoers kan dit voor u voordelig uitpakken, of negatief uitpakken. Dus dat kan u ook geld kosten. Menig bedrijf is aan dit (valuta) risico failliet gegaan. En dit zeg ik niet om u bang te maken, maar gewoon uit mijn ervaring. In dat laatste geval praten we over een koersverlies. Als u dit risico niet afdekt, bepaald de wisselkoers op het moment van betalen of het geld ontvangen of het in uw voordeel werkt, of juist niet. Zo kan 1 cent verschil in de wisselkoers EUR/USD zomaar een verschil maken van 8.000 Euro over USD 1 miljoen. En dat is toch geld! Eén cent verschil in EUR/GBP op GBP 1 miljoen levert zelfs een verschil van EUR 13.500 op. Dat is veel geld en kan de transactie maken of breken.U kunt op verschillende manieren omgaan met deze valutarisico’s. Als u vaak met valutarisico’s in aanraking komt is het een goed idee om een bankrekening te openen in de betreffende valuta. Dat is de eerste stap naar meer grip op uw risico’s op de wisselkoers.
EUR rekening: Ontvangen en betalen ten gunste of ten laste van de EUR rekening. Dit gebeurt bij bedrijven die geen vreemde valuta rekening hebben. Dit gaat dan via de afdeling betalingsverkeer. Dan heb je nooit invloed op de koers. Dan gaat het in een blackbox. Je betaalt dan de meeste marge. Dus dit is de duurste oplossing. Geen aanrader dus.
Spot transactie: Dit wordt ook wel eens contante dekking genoemd. Er is een vreemde valuta rekening nodig. Je koopt de USD per direct. De valuta/rentedatum is 2 werkdagen verder dan de datum van afsluiten.
Valutatermijncontract: Een contract met een valutadatum in de toekomst maar waar je nu de koers voor afspreekt.
Optiecontract of optiestructuur: Kopen van een verzekering in de vorm van een optie. Kan ook in de vorm van een optiestructuur. Een alternatief termijncontract.
Valutaswap: Die kan gebruikt worden als een termijncontract vervalt en de onderliggende bedragen nog niet betaald hoeven te worden of ontvangen zijn. Hiermee kun je de cashflow regelen, maar het dekt geen risico af.
Hoe werkt een Valutatermijntransactie?
Een Valutatermijntransactie wordt ook wel ‘Forward’ genoemd. Met een Valutatermijntransactie spreekt u nu al met de bank af tegen welke koers u een bepaalde valuta op een bepaalde datum koopt of verkoopt (‘de termijnkoers’). Zo heeft u vooraf zekerheid over het resultaat van uw valutatransactie. En weet u vooraf precies wat uw contract met een buitenlandse zakenpartner u in euro’s gaat kosten of opleveren. De Valutatermijntransactie is een eenvoudige manier om een valutarisico af te dekken. Goed om te weten: deze manier is alleen geschikt als u er zeker van bent dat u een bepaald bedrag in vreemde valuta ontvangt of moet betalen. Bij een Valutatermijntransactie gaat u namelijk een verplichting aan. Op de afgesproken datum moet u de overeengekomen hoeveelheid vreemde valuta kopen of verkopen tegen de vooraf vastgelegde wisselkoers. Ook als het contract met uw leverancier of klant onverhoopt niet doorgaat. U moet zelf inschatten hoe groot de kans is dat de transactie niet doorgaat.
Valutarisico’s indekken via opties
Er zijn mogelijkheden om een optie te kopen of te verkopen op toekomstige wisselkoersen. Met deze opties kunnen risico’s van internationale transacties worden afgedekt.Met een Valutaoptie beschermt u zich tegen voor u ongunstige koersontwikkelingen. Maar ontwikkelt de koers zich in uw voordeel? Dan heeft u alle vrijheid om de valuta te kopen of verkopen tegen de gunstige marktkoers. Voor een Valutaoptie betaalt u vooraf éénmalig een premie. Deze oplossing is wel heel duur en dat maakt het vaak oninteressant.
Hoe werkt een Valutaoptie?
Een Valutaoptie kan interessant zijn als u verwacht in de toekomst een bedrag in vreemde valuta te moeten betalen of ontvangen. Met een Valutaoptie spreekt u nu al met de bank af tegen welke koers u een bepaalde valuta op een bepaalde datum mag kopen of verkopen (‘de uitoefenkoers’). Zo weet u vooraf precies wat uw contract met een buitenlandse zakenpartner u maximaal gaat kosten of minimaal gaat opleveren. En daarmee heeft u meer zekerheid over uw bedrijfsresultaat. Een Valutaoptie geeft u het recht om valuta te kopen of te verkopen. U heeft geen verplichting om de Valutaoptie te gebruiken en dus de valuta te kopen of te verkopen. Is de marktkoers op de afgesproken datum gunstiger voor u dan de uitoefenkoers? Dan heeft u alle vrijheid om de valuta te kopen of verkopen tegen die gunstige marktkoers. Voor het afsluiten van een Valutaoptie betaalt u vooraf een premie aan de bank.
Wanneer betaalt of ontvangt u het geld van de bank?
Als u een Valutaoptie afsluit, spreekt u met de bank een ‘expiratiedatum’ af. Oefent u de Valutaoptie uit? Dan koopt of verkoopt de bank op die expiratiedatum de valuta voor u. Twee werkdagen daarna wordt het geld bij- of afgeschreven van uw eurorekening en Vreemde Valuta Rekening. De dag dat het geld wordt bij- of afgeschreven heet de valutadatum. Goed om te weten: op de expiratiedatum loopt de optie af om 10.00 uur New York tijd (‘het expiratietijdstip’). Dat komt een groot deel van het jaar overeen met 16.00 uur Nederlandse tijd. Op dat tijdstip koopt of verkoopt de bank de valuta voor u. En het geld wordt dan dus twee werkdagen daarna bij- en afgeschreven. Voor enkele valutaparen geldt een afwijkend expiratietijdstip. U ziet dat terug in de overeenkomst met de bank.Internationaal handelen brengt dus wisselkoersrisico’s met zich mee. Maar er zijn verschillende mogelijkheden om u in te dekken tegen deze risico’s.
Erna Erkens
